OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU (OSB) NEDİR?

Otizm spektrum bozukluğu, yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan yada doğuştan gelen karmaşık bir nöro-gelişimsel farklılıktır. Otizmin, beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklandığı düşünülmektedir. Ancak sebebi tam olarak bilinmemektedir.

OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU NEDENLERİ NELERDİR?

Günümüzde OSB’nun nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Ancak OSB’na yol açtığı düşünülen nedenler şunlardır:

• Genetik faktörler
• Beyin işlevlerindeki anormallikler
• Çevresel faktörler

OSB olan çocuklarda gözlenen ses ve dokunmaya aşırı duyarlılık gibi bazı özelliklerin beyin sapı gibi beynin farklı kısımları ile ilgili olduğu düşünülmektedir. OSB olan çocuklar için etkileşim çok kıymetlidir. Bu yüzden aile fertleri ile geçirilen her dakika çok önemlidir. OSB’na neden olan etkenler tam olarak bilinmediği için onunla ilgili önlem almak da zordur. Ancak tabi ki her çocukta olması gerektiği gibi ebeveynleri ile kaliteli vakit geçirmek etkileşimli bir hayatlarının olması hangi tanı olursa olsun iyileştirici zaman zaman da önleyici bir etkiye sahiptir.

OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ NELERDİR ?

OSB olan çocukları tanımlayan önemli özellikler 3 ana başlıkta toplanabilir.

1. SOSYAL ETKİLEŞİM

Sözel olmayan davranışlar, akran ilişkileri, başkaları ile ilgili düşüncelerini paylaşma ve karşılıklı etkileşimdeki sınırlılıklarından bu başlıkta söz edilmektedir.

Sözel olmayan iletişim davranışlarındaki sorunlar;

• Göz kontağı kurmada sınırlılık
• Vücut duruşunda ve yüz ifadelerindeki sınırlılıklar
• Jest ve mimikleri anlama ve kullanmada güçlük yaşamaları

Akran ilişkilerindeki sorunlar;

• OSB olan çocuklar yaşıtlarıyla uygun ilişkiler geliştirmede sorun yaşamaktadırlar.
• Oyun kurma, oyun başlatma ve oyun oynama konusunda güçlük çekmektedirler

Başkaları ile ilgili düşüncelerini paylaşmada, empati kurmada onları anlama ve kendini ifade etme konularında da güçlük yaşamaktadırlar.

1. İLETİŞİM SORUNLARI

OSB olan çocukların yaklaşık %25 i hiç konuşmamakta, %50’si ise farklı düzeylerde iletişim kurmaktadır.Dil ve konuşmadaki gecikme ve farklılık dilin işlevsel kullanımındaki güçlükler belirgin özelliklerdir. OSB olan çocuklarda;

• Şahıs zamirlerini kullanmada farklılıklar ile
• Sözcüklerin mecaz anlamlarını anlamada güçlükler görülmektedir.
• Ekolali görülebilmektedir.(Ekolali: OSB olan çocukların karşılarındaki kişilerin sözel ifadelerini anında veya gecikmeli bir şeklide tekrar etmelerine verilen isimdir  ve OSB da tipik bir özellik sayılmaktadır.)
• İletişimde önemli bir rolü olan ortak dikkat becerileri sınırlıdır. Bu yüzden dikkatlerini bir nesneye bir olaya vermekte güçlük yaşamaktadırlar.
• Dil becerilerindeki temel güçlükler sebebi ile sohbet başlatma ve devam ettirmede güçlük yaşamaktadırlar.

1. SINIRLI/YİNELENEN DAVRANIŞLAR

El çırpma, öne ve arkaya sallanma, nesneleri çevirme ve sallama gibi herhangi bir işlevi yok gibi görünen davranışlar OSB olan çocuklarda sıkça görülmektedir. OSB olan çocuklar;

• Günlük rutinleri ve çevresindeki olaylarının düzeni hakkında daha hassas olabilmektedir. Buna bağlı olarak rutinleri ve alışkanlıkları ile ilgili değişikliklerden hoşlanmayabilirler.
• Oyuncakları işlevsel bir şekilde oynamak yerine daha farklı düzende oynayabilmektedirler.
• Dokunsal, görsel, işitsel, tat ve koklama duyularına ilişkin duyularındaki aşırı duyarlılıklar sebebi ile problemler yaşayabilmektedirler.

EĞER ÇOCUĞUNUZ;

Göz teması kuramıyorsa

İsmi söylendiğinde dönüp bakmıyorsa

 

 

Söyleneni dinlemiyor gibi görünüyorsa

 

 

Parmağı ile istediği şeyi göstermiyorsa

 

 

Yaşıtlarının oyunlarına ilgi duymuyorsa

 

Olduğu yerde sallanmak istiyorsa

 

 

 

Parmak uçlarında yürüyorsa

 

 

Dönen nesnelere karşı aşırı ilgi duyuyorsa

 

 

Takıntılı davranışlar gösteriyorsa

 

 

Konuşmasında gerilik yaşıyorsa

 

ÇOCUĞUNUZ İLE İLGİLİ MUTLAKA BİR UZMANA DANIŞMALISINIZ!

 

ERKEN TEŞHİS ÇOK ÖNEMLİDİR!

Çünkü erken tanı ve yoğun erken eğitim ile OSB belirtileri kontrol altına alınabilmektedir. Gelişimlerinde önemli ölçüde ilerlemeler kaydedilip yaşıtlarını yakalama fırsatı bulabilmektedirler. OSB tanısı 12 aylıktan itibaren uzmanlar tarafından konulabilmektedir. Bu da OSB nu erken tanılanması ile aile ve eğitimcilere büyük ölçüde yarar sağlamakta ve erken tanı ile bir an önce eğitime başlama fırsatı sunmaktadır.